Skip to main content

שפּראַכפֿאָרשונג

ייִדיש געהערט צו דער גערמאַנישער שפּראַך־גרופּע, אַ טייל פֿון דער אינדאָ־אייראָפּעיִשער משפּחה.

די ייִדישע פֿאָנעטישע סיסטעם איז גאָר פּשוט און סימעטריש. ייִדישע לעקסיק און גראַמאַטיק פֿאַראייניקן אין זיך גערמאַנישע, סעמיטישע און סלאַווישע שטריכן.

כאַראַקטעריסטיק פֿון דער ייִדישער פֿאָנעטישער סיסטעם (1 2)

אַרײַנפֿיר אין ייִדישער שפּראַכפֿאָרשונג אויף העברעיִש

אַרײַנפֿיר אין ייִדישער שפּראַכפֿאָרשונג אויף ענגליש

יוסף וויטריאָלס בוך "מאַמע־לשון" אויף ענגליש

אַרטיקל פֿון בער באָראָכאָװ "די אױפֿגאַבן פֿון דער ייִדישער פֿילאָלאָגיע“

"פֿיר עטיודן צו דער ייִדישער שפּראַך־וויסנשאַפֿט און ליטעראַטור־געשיכטע“ פֿון מאַקס ווײַנרײַך

ב. האַרשאַווס בוך "די אַנדערע קולטור - ייִדיש און ייִדישע פּאָלעמיק" אויף העברעיִש

 

קעגנזײַטיקע באַציִונגען צװישן ייִדיש און אַנדערע שפּראַכן

די מאָדערנע העברעיִשע שפּראַך איז וועזנטלעך באַאײַנפֿלוסט געוואָרן פֿון ייִדיש.

אַרטיקל אויף ענגליש פֿון חוה טורניאַנסקי וועגן דער ייִדישער השפּעה אויף העברעיִש און אויף דער מאָדערנער ישׂראלדיקער קולטור

אַרטיקל אויף העברעיִש פֿון איתמר אבן־זהר "אַספּעקטן פֿון דער העברעיִש־ייִדישער שפּראַך־סיסטעם"

העברעיִשע אומגאַנג־ווערטער פֿונעם ייִדישן אָפּשטאַם (1 2)

אַרטיקל אויף רוסיש וועגן ייִדישע ווערטער פֿונעם העברעיִשן אָפּשטאַם (1 2 3)

ענגלישע סלענג־ווערטער פֿונעם ייִדישן אָפּשטאַם

אַרטיקל "קריסטלעכע אָבֿות פֿון ייִדישער פֿילאָלאָגיע"

דײַטשע ווערטער פֿונעם ייִדישן אָפּשטאַם

אַרטיקל אויף ייִדיש וועגן די באַציִונגען צװישן ייִדיש און טערקיש

אַרטיקל אויף ענגליש וועגן דער השפּעה פֿון ייִדיש אויף דײַטש

אַרטיקל אויף ייִדיש וועגן די באַציִונגען צװישן ייִדיש, דײַטש און פּויליש

אַרטיקל אויף ייִדיש וועגן דער השפּעה פֿון ייִדיש און אַראַביש אויף העברעיִש

אַרטיקל אויף רוסיש וועגן די באַציִונגען צװישן ייִדיש און סלאַווישע שפּראַכן

אַרטיקל אויף ייִדיש וועגן ק. שישיגינס פֿאָרשונג פֿון דער סלאַווישער השפּעה אויף דער ייִדישער ווערבן־סיסטעם

אַרטיקל אויף רוסיש וועגן רוסישע ווערטער פֿונעם ייִדישן אָפּשטאַם

אַרטיקל אויף רוסיש וועגן דער השפּעה פֿון ליטוויש אויף ייִדיש

 

בולטע ייִדישע שפּראַכפֿאָרשערס

פֿאַר דעם גרינדער פֿון דער ייִדישער פֿילאָלאָגיע רעכנט זיך בער באָראָכאָוו (וועלכער איז אויך באַווסט אַלס ציוניסטישער טוער). לייענט וועגןאים אויף העברעיִש און אויף ענגליש, זעט דעם דאָקומענטאַלן פֿילם

לויט דער ברייטפֿאַרשפּרייטער מיינונג, איז אוריאל ווײַנרײַך (1926–1967) געווען דער גרעסטער ייִדישער שפּראַכפֿאָרשער. זיין פֿאָטער מאַקס ווײַנרײַך איז אויך געווען אַ באַרימטער ייִדישער פֿילאָלאָג (זעט אינפֿאָרמאַציע אױף העברעיִש און אױף ענגליש).

אוריאל ווײַנרײַך איז געבוירן געוואָרן אין ווילנע, אינעם יאָר 1939 עמיגרירט קיין ניו־יאָרק. אין 1949 האָט ער פֿאַרעפֿנטלעכט זײַן קלאַסיש לערנבוך "ייִדיש פֿאַרן אוניווערסיטעט". אין עלטער פֿון 26 יאָר איז אוריאל געוואָרן פּראָפֿעסאָר פֿון דער ייִדישער אָפּטיילונג פֿון דער קאָלאַמביע־אוניווערסיטעט. ער האָט אויך צונויפֿגעשטעלט דאָס ייִדיש־ענגלישע/ענגליש־ייִדישע ווערטערבוך, וואָס איז דערשינען אין 1968 ,נאָך זײַן פֿריצײַטיקן טויט פֿונעם קאַנצער. לייענט נאָך וועגן אים אױף העברעיִש.

פאַר די וויכטיקע ייִדישע שפּראַכפֿאָרשערס רעכענען זיך אויך

נוח פּרילוצקי

 נחום שטיף

מתּתּיהו מיזעס

זאַלמען רייזען

אײַזיק זאַרעצקי

יודל מאַרק

שלמה בירנבאַום

אליהו ספּיוואַק

אליהו פֿאַלקאָוויטש

משה שפּירא

שמעון סאַנדלער

מרדכי שעכטער

יהושע/שיקל פֿישמאַן

הירשע־דוד כּ"ץ

חווה טורניאַנסקי

שמעון נויבערג

אַסטריד שטאַרק־אַדלער

 

זשורנאַלן אויפֿן געביט פֿון ייִדישער שפּראַכפֿאָרשונג

"ייִוו"אָ־בלעטער"

"אין געוועב"

"די ייִדישע שפּראַך", פֿאַרעפֿנטלעכט אין קיִעוו אין די יאָרן 1927 - 1930

"די ייִדישע שפּראַך", פֿאַרעפֿנטלעכט פֿון ייִוו"אָ

אין די יאָרן 1993 - 2008 פֿלעגן דרײַ ישׂראלדיקע אוניווערסיטעטן בשותּפֿות פֿאַרעפֿנטלעכט אויף העברעיִש דעם זשורנאַל "חוליות" (רינגען) וועגן דער ייִדישער ליטעראַטור

 

אַנדערע מאַטעריאַלן

צװײטער סימפּאָזיום פֿאַר ייִדישע שטודיעס אין דײַטשלאַנד

פּובליקאַציעס בנוגע דער ייִדישער סטיליסטיק

ענציקלאָפּעדיעס

ווערק און פּובליקאַציעס פֿון געקליבענע שפּראַכפֿאָרשערס

נײַע אַקאַדעמישע פּובליקאַציעס אויפֿן געביט פֿון ייִדיש

אַ קרײַז יונגע שפּראַכפֿאָרשערס בײַם ניו־יאָרקער אוניווערסיטעט

צוגאָבלעכע מאַטעריאַלן אויף ייִדיש

צי איז אײַך וויכטיק, אַז די ייִדישע שפּראַך און קולטור זאָלן אָפּגעהיט און אָפּגעוויקלט ווערן?

 צי ווילט איר פֿאַראייביקן דעם זכר פֿון אײַער קרובֿ(ה)?
טאָ ווענדט זיך צו יהודית סולל דורכן טעלעפֿאָן 03-6006325

נייַעס

    לייענזאַל

    olam kria